Devrimin Nedenleri
Birçok Batılı tarafından göz ardı edilse de, İran Devrimi 20. yüzyılın en önemli olaylarından biriydi. Uzun zamandır ABD‘nin müttefiği olmuş ve Batı tarzı reformlar yapan İran, 1970’lerin sonlarında İslami bir yönetime dönüştü. Bu çarpıcı kayma, dünyanın bugün bile hala büyük ölçüde enejisini harcadığı jeopolitik meseleler yarattı.
1979 devriminden önce, İran’ın, Şah olarak bilinen, Muhammed Reza Şah Pehlevi tarafından yönetilen Batı destekli bir monarşiydi.
Şah, daha sonra geniş özel mülklerin kamulaştırılarak, halka dağıtılması, ülke çapında altyapı ağı oluşturulması ve endüstriyel büyümenin teşvik edilmesi de dahil olmak üzere bir takım reform çalışması yaptı.
Bununla birlikte, bu reformlara rağmen, İran’daki pek çok kişi Şah’a karşı olumsuz duygular besliyordu ve onu servetiyle ve laik idealleriyle İran vatandaşlarından kopmuş olarak düşünüyorlardı. Solcular, İngilizler tarafından desteklendiği ve Batılı şirketlerin İran kaynaklarını sömürmesine izin verdiği için, Batılı hükümetlerin bir kuklası olduğunu hissettikleri için ona karşı çıktılar. Muhafazakârlar laik tutumlarına ve İslam’a olan uzak tutumuna karşı çıktılar.
Devrim Süreci ve Humeyni‘nin Rolü
Sonunda, 1977’de İran halkı liderlerine karşı protesto gösterileri düzenlemeye başladı ve sokaklarda çatışmalar yaşandı. Gösteriler, kargaşanın ülke geneline yayıldığı 1979 yılına kadar sürdü. Aynı yılın eylül ayında, çalışanlar ülke çapında genel bir grev başlattı.
Sonrasında yönetimin sert müdahalesi başladı bazı göstericiler öldürüldü. Devrimciler Tahran sokaklarında ve diğer şehirlerde hükümet yanlısı birliklerle ve milislerle çatıştı. Binlerce protestocu hükümet güçleri tarafından öldürüldü.
İran Devrimi ilerledikçe, göstericiler rejimin popüler bir eleştirmeni olan İslami din adamı Ruhullah Humeyni etrafında toplanmaya başladı. Humeyni, son 14 yıldır İran’dan sürülmesine rağmen, Şah’ın laik Batı tarzı yönetimine muhalefetin temsilcisi oldu. İslam ilkeleri üzerine kurulu bir İran hükümeti için bir vizyon geliştirdi.
1979 Şubat’ına gelindiğinde Humeyni İran’a geri döndü ve Şah ülkeden sürüldü, ABD’ye sığındı. İran Devrimi’ni oluşturan farklı gruplar, yeni hükümet üzerinde etkili olmaya çalıştı ancak Humeyni va taraftarları bu görevi tek başına üstlendi.
İran Devrimi Sırasında Yaşananlar:
İran Devrimi Fotoğraf Galerisi 1979
KAYNAKLAR: 1
