Çirkin Yasaları nedir?
19 yüzyılın ikinci yarısının başlarında 1860’lardan 1970’lere kadar San Francisco başta olmak üzere Portland, Chicago, Omaha, Colombus, Cleveland ve Denver gibi diğer şehirler ‘’ Göz zevkini bozan dilenci Yasası’’nı kanunlaştırmaya başladı. Bu yasalar “Çirkin Yasaları” olarak da bilinmekteydi.
Bu ”Çirkin Yasaları’nın” amacı kamusal alanda engelli insanların hareketlerini, konuşmalarını kısacası özgürlüklerini kontrol altına almaktı. Diğer yandan da halk için mevcut yaşam standartlarını korumaktı. Reformcular bu yasaların toplum için daha iyi bir manzara oluşturacağını düşünüyorlardı.
”Sokaktaki engelleri kaldırın” düşüncesi hakimdi. Burada ‘‘engellerden” kasıt sokağı kirleten çöp yığınları,karton şişeler,sokaktaki bariyerler ya da yol çukurları değildi; bazı eksiklikleriyle, kusurlarıyla dünyaya gelen insanlardı. Asıl engel vücutlarda değil beyinlerdeydi.
Çirkin Yasası ilk olarak 1867 yılında San Francisco’da ortaya çıktı ve daha sonra hızla batı ve orta batı’ya yayıldı ki bu yıllar Amerikan tarihinde önemli bir yere sahip olan Amerikan İç Savaşı (Civil War) yıllarından sadece iki yıl sonradır. Engelli aktivist Dan Thompson konuya dikkat çekmek için Chicago’nun 1881 Çirkin Yasasında yazanları şöyle vurgulamıştır:
‘’Hasta, sakat, yaralanmış, ya da bir şekilde hasara uğramış hiçbir insan, göz zevkini bozduğu ve tiksindirici bir nesne olduğu için sokaklarda, anayollarda, işlek caddelerde yani kamusal alanlarda kendini sokakta göstermeyecektir. Her kanun ihlalinde para cezasına çarptırılacaktır. Bu para cezası ne 1 dolardan az, ne de 50 dolardan fazla olacacaktır.’’
Bu kanunlar özellikle sakatlığa maruz kalan bir insanın dilenmek amacıyla kamusal alanda olmasını yasakladı. Bu kanunlar ülkenin ilk dilencilik kanunlarından biriydi. Bu kanunların büyük bir yüzdesi kötü barınma şartlarını da içeriyordu. Eğer para cezası ödenemezse, kanunlar engelli insanları hapishaneye ya da düşkünler evine sürgün ederdi.
Çirkin Yasası bir çok şehirde 1970 yılına kadar yürürlükten kaldırılmamıştır. 1974 yılında en son yürürlükten kaldıran şehir Chicago’dur. Bu yasalardan dolayı olan en son tutuklama olayı da 36 yıl önce Omaha’da meydana gelmiştir.
Son Söz
Ciddi anlamda oturup düşünmek gerekir. Çirkin olan bu insanlar mı yoksa yasanın kendisi mi ?