İlk Yemek Kitabı ve Diğer Örnekleri. Tarihte ateşin bulunmasıyla birlikte yemek pişirme gereksinimi ortaya çıkmıştır. Bilindiği üzere yemek denildiğinde akla ilk kadın gelir. Tarih boyunca her toplumdan farklı kadınlar farklı lezzetler denemişlerdir ve yemek sanatı ortaya çıkmıştır.Yazının da bulunmasıyla bu eşsiz tarifler kağıda dökülmüştür ve yemek kitaplarına aktarılmıştır. İşte Dünyanın en eski on yemek kitabı…
1)Babil Yemek Kitabı – İlk Yemek Kitabı
Milattan önce 1750 yılında yazılmıştır ve dünyanın ilk yemek kitabı olarak bilinmektedir. Kitap iki tabletten oluşmaktadır ve içerisinde 25 tane tarif vardır.Kitapta yer alan tarifler et ağırlıklıdır ve tariflerde sığır,domuz,keçi,koyun,geyik ve kümes hayvanları eti kullanılmıştır.Üzüm,hurma,nar,incir ve elma da sebze ve meyve tariflerinde kullanılmıştır.Kitap ,tariflerin pişirme sürelerini ve miktarlarını belirtmiyor,sadece içeriklerini sıralıyor.
Kaynak: https://www.library.yale.edu/neareast/exhibitions/cuisine.html
2)De re coquinaria( Yemek bahsi hakkında)
Günümüze kadar ulaşan bir derleme olan bu kitabın Roma imparatoru Tiberius döneminde yazıldığı bilinmektedir.Türkçeye ‘’Yemek Bahsi ya da Yemek Sanatı’’ olarak tercüme edilmiştir.İtalyan yemek kültürünün ilk yazılı kaynağı olan kitap zengin bir tüccar ve aynı zamanda bir gurme olan Marcus Gavius Apicius tarafından hazırlanmıştır.
Et severler için kitaptan sizlere yahni tarifi :)
ALITER HAEDINAM SIVE AGNINAM EXCALDATAM: mittes in caccabum copadia. cepam, coriandrum minutatim succides, teres piper, ligusticum, cuminum, liquamen, oleum, vinum. coques, exinanies in patina, amulo obligas. [Aliter haedinam sive agninam excaldatam] <agnina> a crudo trituram mortario accipere debet, caprina autem cum coquitur accipit trituram.
ACILI KUZU VEYA KOYUN YAHNİSİ. Et parçalarını yassı bir kaba koyun. Soğanı iyice doğrayın, kişniş,kimyon, havanda dövülmüş biber, garum, yağ, yaban kerevizi ile pişirin. Derin olmayan bir kaba boşaltın, beyaz nişasta ile kıvam verip lapamsı bir hale getirin. Kullanacağınız harcı, eğer koyun eti kullanacaksanız et hala çiğ iken; eğer kuzu eti kullanacaksanız eti pişirmeye başladıktan sonra ekleyin.
3)Lelibre de Sent Sovi
Yazarı anonim olan bu kitap Katalan mutfağının en eski yemek kitabıdır.Günümüze iki nüshası ulaşabilmiştir ve bunlar Barselona ve Valensiya’dadır.Katalanlar İspanya’ya bağlı İber Yarımadası’nın kuzeyinde yaşadıkları için çok kültürlü bir yapıya sahiptir ve yemek tariflerinde de Arap,Yunan,İtalyan ve Yahudi mutfağından izler vardır.
4) Le Viandier de Taillevent
Fransız mutfağına ait olan bu kitap Orta Çağ’da yazılmış en geniş kapsamlı yemek kitaplarından biridir ve Guillaume Tirel tarafından yazılmıştır. Günümüze kadar ulaşan ve 4 nüsha olan bu kitabın en eskisi İsviçre’de ikisi Paris’te, diğeri de Vatikan’dadır.
5) Liber de Coquina
Fransızca olan ve 14.yy’da yazılan bu kitap Ortaçağ’ın en eski yemek kitaplarından biridir.İtalyan ve Fransız etkilerinin görüldüğü bu kitabın birbirinden farklı iki bağımsız bölümü vardır ve ikinci bölümde tamamen İtalyan izleri görülmektedir.Yazar ,yemek yemenin zevkini anlatmak için tariflerini kaleme almıştır.Günümüze ulaşan iki nüshası da Paris’tedir.
6) The Forme of Cury ( The Method of Cooking-Yemek Pişirme Metodları)
14.yy’da yazılan kitap Ortaçağ İngiliz tariflerinin olduğu geniş çaplı bir koleksiyon kitaptır.’’Cury’’ ismi Ortaçağ Fransızcası ‘’cuire’’den gelmektedir ve anlamı yemek pişirmektir. Fransızların ‘’La Viandier’’ kitabına karşılık olarak yazılmıştır. Kitabın yazarları ‘’2.Richard’ın Usta Aşçıları’’ olarak belirlenmiştir. Kitapta 200e yakın tarif vardır.
7) Libellus De Arte Coquinaria ( Aşçılık Sanatının Kitabı )
Eski Kuzey Avrupa tariflerini içeren kitapta 35 tane tarif vardır.13yy’da yazılmıştır ve yemek tarifi koleksiyonlarının en eskisi olarak nitelendirilmiştir. Kitapta İzlanda, Danimarka ve Aşağı Germen halklarının tarifleri yer almaktadır.
8)Das Buch von Guoter Spise
Kitap 14.yy Germen yemek tariflerini günümüze taşımaktadır.101 tarifi içinde barındıran kitap iki bölümden oluşur ve her bölümün sonunda eğlenceli eğlenceli nükteler yer almaktadır.
9) Yinshan Zhengyao
Çin’in en eski yemek kitabıdır ve Hu Sihui tarafından 14.yy’da yazılmıştır. O dönemde Çin Moğol yönetimindedir. Yazar Çin hükümdarının özel doktorudur ve kitap aynı zamanda tıp kitabı olma özelliği taşımaktadır. Hastalıklar ve beslenme arasındaki ilişkiye de yer verilen kitaptaki tariflerde Türk ve Moğol izleri görülmektedir.
10) Kitâbü`T – Tabih
Türklerin en çok beğendiği yemek kitabı olma özelliğini taşıyan eser 13.yy’da Bağdadi adıyla bilinen Bağdatlı Muhammed b. El-Kerim tarafından yazılmıştır. Osmanlı aşçıları tarafından sıkça kullanılan kitap günümüzde Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Daha önceleri Ayasofya Camii Kütüphanesi’nde muhafaza edilmiştir.
Bağdadi kitabını şöyle bölümlere ayırmıştır:
- Bölüm, havâmiz (ekşi yemekler) ve çeşitleri.
2. Bölüm, sevâzic (basit yemekler) ve çeşitleri.
3. Bölüm, kalâyâ [kalyeler] ve nevâsif (kızartılarak ve sossuz olarak yapılan yemekler) ve çeşitleri.
4. Bölüm, herâ’is (herise çeşitleri; lif lif didilmiş etle dövülmüş tahıl yemekleri), tennûriyyât (etli, dövülmüş tahıl yemekleri) ve benzer yemekler.
5. Bölüm, mutaccenât (tavalar), bavârid (soğuk yemekler), maklûbe (yumurtalı yemekler) senbûsec (senbuse) ve benzer yemekler.
6. Bölüm, taze ve tuzlu balık yemekleri.
7. Bölüm, muhallelât (turşular), si’bâg (mezeler ) ve mutayyibât (çeşniler).
8. Bölüm, cevâzib (cûzâb çeşitleri; fırınlanmış etle birlikte servis edilen meyve ve sebze tatlıları), ahbisa (habîsa çeşitleri; un veya ekmek kırıntısıyla koyulaştırılmış tatlılar.)
9. Bölüm, helâva (helvalar) ve çeşitleri.
10. Bölüm, katâyif [kadayıf], huşkenânec (kurabiyeler) ve benzerleri.
Yorumlar (2)