33 yıl önce, 26 Nisan 1986’da, Çernobil’de nükleer santralin 4 numaralı reaktöründe bir felaket yaşandı. İlk başta, Sovyet yetkilileri Ukrayna‘daki bu felaketi gizlemeye çalıştı, ancak radyoaktif bulutlar İsveç’ten bile fark edilmeye başlanınca kötü haber tez yayıldı: Bir nükleer santralde ölümcül patlama yaşanmıştı.İşte Çernobil Hakkında Bilinmeyenler…
İşçi kenti Pripyat’ta yaşayanlara ilk önce evlerini kaplayan ölümcül radyasyondan söz edilmedi. Resmi otobüsler bölgeyi boşaltmaya başladı ve insanlara sadece yanlarına bir bavul almaları söylendi, çünkü sözde birkaç gün içinde geri dönebileceklerdi. Patlamanın etkisi belirginleştikçe durumun sanılandan çok daha kötü olduğu anlaşılmaya başlandı. Santralin etrafında yaklaşık 30 km yarıçapında bir bölge boşaltılarak, resmi güvenlik bölgesi oluşturuldu. 1986 yılında yaklaşık 115.000 kişi tahliye edildi, sonraki yıllarda ise 220.000 kişi daha, terk edilmiş kasaba ve köylerde ıssız bir manzara oluştu.
Afetten otuz yıl sonra bile hala bu bölge ıssız ve terk edilmiş durumda, aynı zamanda her yıl binlerce turist çeken bölge nükleer felaketi unutturmuyor.
İşte Çernobil Hakkında Bilinmeyenler…
1.Çernobil’de Kalabilir Miyim?
Evet, Çernobil’de bir otel var. Basit bir otel, “Sovyet” tarzında olduğu söylenebilir. Chernobyl-Tour.com web sitesine göre ziyaretçilerine üzerinde Çernobil Özel Sanayi Kompleksi damgası bulunan ütülü nevresimler sunulmaktadır. Bununla birlikte, Wi-Fi var. Otel, korkusuz kaşiflerin bölgede kalabileceği tek yer, ancak personelin radyasyon seviyelerini minimumda tutmak için 15 gün çalışmanın ardından 15 gün izin veriliyor.
2.Çernobil’e Özel İzinle Giriliyor
Çernobil’e turistlerin resmi bir rehber olmadan ulaşması hala mümkün değil. Bölgeye 30 km yaklaştığınızda ayrı, 10 km mesafede ayrı ve hayalet şehir Pripyat kasabasının girişinde ayrı, askeri kontrol noktaları var. Adınızın ve pasaportunuzun, kontrol makamlarına 7 ila 10 gün öncesinden gönderilmesi gerekiyor. İlk zamanlarda felaket bölgesine sızan yerel davetsiz misafirler büyük bir problemdi, ancak 2007’den bu yana uygulanan ek tedbirlerle Ukrayna hükümeti yasadışı davetsiz misafirleri önlemeyi başardı.
3.Felaketten Önce Çernobil
Çernobil bölgedeki en büyük şehirdi. 12. yüzyıla kadar uzanan tarihiyle, bir zamanlar hareketli ve büyük ölçüde Yahudilerin yaşadığı bir şehirdi. Bununla birlikte, sakin bir çiftçi kasabasıydı, 20. yüzyılın başında, bölge sakinlerinin çoğu önce Kızıl Ordu ve sonrasında da Nazi işgali sonucu katledildi. Felaket sırasında, şehir nüfusu büyük ölçüde nükleer sanayiden kaynaklı olarak yaklaşık 14.000’e yükselmişti.
Bugün, hayalet kasaba Pripyat en dikkat çekici yer. 1970 yılında açılan Pripyat, Komünist şehir hayatının bir örneği olarak tasarlandı. Aynı zamanda şaşırtıcı derecede genç nüfus barındırıyordu: Pripyat’ın kabaca 50.000 olan nüfusunun yaş ortalaması 26’ydı. Şu anda boş olan kasabada bir diskotek, spor salonu, sinema salonu, spor alanı ve ünlü eğlence parkı vardı. Buradaki tur rehberlerine göre, Pripyat’ın en sık ziyaret edilen bölümlerinden biri, her yıl yaklaşık 1000 bebeğin doğduğu Pripyat’ın doğum koğuşuydu.
Yollar giderek kötüleştiğinden, koruma alanının derinliklerindeki daha küçük şehirler unutuldu ve deneyimli tur rehberleri tarafından bile ziyaret edilmedi.
4.Bölgede Çalışan İnsanlar
Bölgede yaklaşık 5000 kişi çalışıyor: çoğunlukla nöbetçiler, hareketsiz bölgeyi ölümcül orman yangınlarından koruyan itfaiyeciler ve işçiler için hizmet personeli. Onlarda tıpkı otel personeli gibi 15 günlük rotasyonlarla çalışıyorlar.
5.Çernobil’de Hala Yaşayan Var Mı?
Bu sorunun cevabı evet. Bölgede, yaklaşık 180 yaşlı sakin de tam zamanlı olarak yaşıyor, Ukrayna hükümetinin uyarılarına rağmen atalarının yaşadığı köylerine geri döndüler. Yakın tarihli bir belgesel olan Çernobil’den Babuşka bu insanların hikayesini anlatıyor.
6.Sanıldığı Kadar Issız Bir Bölge Değil
Otel dışında, bir bar, bir postane ve üretimin az olduğu ancak rafları genelde alkolle dolu bir süpermarket bulunmaktadır. Hatta 1991 sonrası bir müze (hiç açılmamış) ve Lenin heykeli. Zaman Çernobil’de durduğu için, çekiç ve orakların hala görülebildiği az sayıdaki yerden biri.
7.Çernobil’de Turizm
Bölgenin çoğunlukla bilim adamları ve muhabirler tarafından resmi olarak onaylanmış ziyaretlere, kısa süreli olarak izin verilmeye başlandı. Son yıllarda, tur grupları kısa ve sık sık kontrollü ziyaretler yapıyor. Tur rehberi Nikolai bir çiftin kendilerini radyoaktif açıdan en tehlikeli kısma götürüp götüremeyeceğini bile sorduğunu söylüyor. Bu yıl bölgeye 10.000 ziyaretçinin geleceği düşünülüyor .
8.Çernobil Akşamları
Çernobil’de saat 18: 00’den sonra kesin bir sokağa çıkma yasağı var. Şehir meydanında geceleri, sokak köpeklerinin havlamasıyla birlikte duyabildiğiniz tek şeylerden biri, ormandan, kuzey tarafından gelen, elektronik bip sesleri. Bir tur rehberi, sürekli radyasyon seviyelerini izleyen bir bilim adamının kampından geldiğini söylüyor.
9.Çernobil’den Çıplak Ayrılabilirsiniz
Bölgeden çıkan her ziyaretçi, her kontrol noktasında bir radyasyon taramasından geçirilir. Seviyeleriniz çok yüksekse, giysileriniz ve botlarınız yıkanır veya orada kalır. Çernobil’den herhangi bir şey çıkarmak yasaktır. Nikolai gibi tur rehberleri düzenli olarak kontrole gidiyor ve tehlikeli seviyelerde radyasyona maruz kalmadıklarını söylüyorlar.
10.Turist Olarak Bölgeye Gitmek Tehlikeli Mi?
Artan turist sayısına rağmen, bölge hala oldukça toksik ve tehlikeli. Her yer, “tehlikeli noktaların” nerede olduğunu belirten uyarı işaretleri ile dolu. Etrafta dolaşmak çoğu zaman güvenli olmakla birlikte, en büyük tehlike radyoaktif parçacık içeren ürünleri tüketmekten kaynaklanmaktadır. Nikolai ziyaretçilerin bölgeden elma ve başkaca besinler yediğine şahit olmuş. Pek çok yerde radyasyon seviyesi güvenli, ancak bölgenin bazı kısımları, özellikle reaktör 4’e yakın yerler ve Pripyat hastanesi gibi binaların bodrum katlarında hala tehlikeli seviyede.
11.Çernobil’de Reaktörden Başka İlginç Yapılar Da Var
Bölgedeki en dikkat çekici yerlerden biri de reaktörlerin güneydoğusunda: ürkütücü Duga-3 radar istasyonu. Eski Sovyetler Birliği’ndeki en gizli noktalardan biri olan bu büyük anten konstrüksiyonu, bir zamanlar Amerika’dan gelen uçakları ve füzeleri takip ediyordu. Haritalarda, bir çocuk yaz kampı olarak işaretlenmişti ve orada oturanlara ise bir radyo kulesi olduğu söylendi. Yaklaşık 1500 yüksek dereceli teknisyen, bilim adamı ve askeri personel burada çalıştı ve yaşadı. Bir anaokulu bile vardı. Bugün tuhaf kompleksi koruyan tek bir asker var, duvarlardaki propaganda duvar resimleri çürümekte ve unutulmaya yüz tutmuş.
12.Çernobil’in Geleceği
Bölge, yaklaşık 300 yıl daha felaketten yayılan radyasyonla kirlenmeye devam edecek. Etrafta yine pek fazla insan olmayacak, diğer canlıların yanı sıra tilki, kurt, vaşak, yaban domuzu, geyik ve tavşanlar bölgeye geri döndü.
Bazıları bölgeyi bir doğa koruma alanına dönüştürmek isterken, bölgenin geleceği Ukrayna’da hala tartışmalı, Ukrayna nükleer endüstrisi bölgeyi radyoaktif atıklar için döküm alanı olarak kullanmaya devam ediyor. Bugün Ukrayna, elektrik için nükleer enerjiye en fazla bağımlı olan ülkelerden biri, bu da atık dökümlerinin devam edeceği anlamına geliyor.
Çernobil Hakkında Bilinmeyenler…
KAYNAKLAR: 1
